Op de vraag waar en wanneer het schaakspel precies is ontstaan bestaat geen duidelijk antwoord. Wat we wel weten is dat de geschiedenis van het schaakspel zo’n 2000 jaar terug in de tijd gaat en dat schaken in de loop van al die jaren heel wat verschillende vormen heeft gekend.

De oorsprong van het schaken

De oorsprong van het schaken zou zich vooral in het oude oosten – en meer specifiek in Indië – bevinden en zou gebaseerd zijn op verschillende bordspellen die er lang geleden werden gespeeld.

Sommige bronnen beweren zelfs dat het schaakspel is ontstaan als een soort strategisch oorlogsspel. Heel wat schakers van vandaag denken hier waarschijnlijk helemaal niet aan, maar eigenlijk is dit niet zo’n vreemde redenering. Als we de schaakstukken bekijken kunnen deze ons inderdaad doen denken aan de verschillende partijen tijdens een oorlog. Koningen en koninginnen streden voor het uitbreiden of behouden van hun grondgebied. Daarbij hadden ze de hulp nodig van verschillende strijders zoals soldaten die we kunnen vergelijken met lopers, of gevechtswagens die ons aan de torens doen denken. Paarden waren uiteraard niet weg te denken uit het strijdtoneel en de pionnen die we in het huidige schaakspel inzetten, kunnen beschouwd worden als de infanterie van vroeger.

Dit toenmalige bordspel werd in Indië oorspronkelijk Chaturanga genoemd. Deze benaming is oud-Sanskriet en de ontleding van dit woord verwijst weer naar oorlogsvoering. Chatur staat voor ‘vier’ en anga staat voor ‘afdeling’. Als we er de geschiedenisboeken op nalezen dan leren we dat in de tijd van Alexander de Grote Indië vier legerafdelingen had: de voetsoldaten, de cavalerie, de strijdwagens en de olifanten.

Verspreiding van het oorspronkelijke bordspel

Vanuit Indië verspreidde Chaturanga zich over vrijwel de hele wereld. Het spel werd echter door verschillende volkeren aangepast waardoor zowel de uitvoering als de spelregels werden aangepast. Het huidige woord ‘schaken’ is afkomstig uit het Perzisch waar het woord shah ‘koning’ betekent, de hoofdrolspeler in het huidige schaakspel.